Więźniowie polityczni

Tatiana jest współzałożycielką szkoły Sympa dla młodych menedżerów administracji publicznej, ekspertką w projekcie badawczym Bipart oraz magistrem nauk politycznych.

Została zatrzymana w Mińsku w nocy z 28 na 29 czerwca 2021 roku na lotnisku podczas kontroli paszportowej przed wyjazdem z kraju. Wiadomo, że Tatiana miała lecieć nocnym lotem do Tbilisi. Później okazało się, że została zatrzymana w związku z wszczętym postępowaniem karnym. Tatianę przewieziono do aresztu tymczasowego w Okrestinie, a kilka dni później przeniesiono do aresztu śledczego.

6 lutego 2023 roku sąd rozpoczął rozpatrywanie jej sprawy pod zarzutem „współudziału w działaniach mających na celu przejęcie władzy”, „nawoływania do działań zagrażających bezpieczeństwu narodowemu” oraz „podżegania do nienawiści społecznej”. 17 marca tego samego roku sąd skazał Tatianę na posiedzeniu niejawnym na karę 10 lat pozbawienia wolności w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.

Siergiej, emerytowany podpułkownik, który wziął udział w przekazie wideo oficerów rezerwy do białoruskiego wojska, został zatrzymany 16 lipca 2021 r. po przeszukaniu jego domu.

Zgodnie z dekretem Łukaszenki, został on pozbawiony stopnia wojskowego po 28 latach nienagannej służby w Siłach Zbrojnych. Siergiej jest ojcem czwórki dzieci, z których dwoje jest nieletnich.

W grudniu 2021 roku postawiono mu zarzuty organizacji, przygotowywania lub aktywnego udziału w działaniach rażąco naruszających porządek publiczny. Siergiej został skazany na karę ograniczenia wolności bez skierowania do zakładu karnego i zwolniony na rozprawie.

Jegor został aresztowany w lutym 2021 roku, a następnie skazany za podpalenie czołgu T-72 w pociągu wojskowym na stacji kolejowej Stepianka. Według akt sprawy, w nocy 31 stycznia 2021 roku rzucił w czołg koktajlem Mołotowa z napisem „OGSB”. Jego działania zostały zakwalifikowane jako „akt terroryzmu”. Według prokuratury, Jegor dopuścił się podpalenia z powodu swoich poglądów politycznych.

Na początku października 2023 roku ogłoszono, że Jegor został przeniesiony do Aresztu Śledczego nr 1 w związku z nową sprawą karną wszczętą na podstawie artykułu „organizacja i przygotowywanie działań rażąco naruszających porządek publiczny lub czynny udział w takich działaniach”. W tej sprawie został skazany na dodatkowe sześć miesięcy więzienia.

Alieś jest prezesem i założycielem Centrum Praw Człowieka „Wiasna” oraz byłym wiceprezesem Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka. Jest laureatem Nagrody Wolności im. Andrieja Sacharowa i innych międzynarodowych nagród w dziedzinie praw człowieka. Był pięciokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla, którą otrzymał w 2022 roku.

Alieś był już wcześniej ścigany. 4 sierpnia 2011 roku został aresztowany po tym, jak Litwa i Polska przekazały dane jego konta bankowego władzom białoruskim. Oskarżono go o ukrywanie dochodów na wyjątkowo dużą skalę. 24 listopada 2011 roku sąd skazał go na karę pozbawienia wolności w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze z konfiskatą mienia. Alieś nie przyznał się do winy, twierdząc, że środki zostały przeznaczone wyłącznie na działalność na rzecz praw człowieka. Kraje UE, Stany Zjednoczone i międzynarodowe organizacje praw człowieka uznały go za więźnia politycznego, a jego wyrok był motywowany politycznie. Został zwolniony latem 2014 roku w ramach amnestii.

14 lipca 2021 roku Alieś został ponownie aresztowany po przeszukaniu jego mieszkania i biura w związku ze sprawą o unikanie płacenia podatków. We wrześniu 2022 roku sprawa została umorzona, ale postawiono mu nowe zarzuty przemytu i finansowania grupowej działalności rażąco naruszającej porządek publiczny.

W marcu 2023 roku został skazany na karę pozbawienia wolności i zobowiązany do zapłaty znacznego odszkodowania. W sądzie nie przyznał się do winy.

Na początku listopada 2023 roku Alieś został umieszczony w PKT z sfingowanych powodów. W kwietniu-maju 2024 roku powrócił do swojej jednostki, ale nadal jest pod wzmożoną obserwacją. Pracuje w stolarstwie, otrzymuje kary i jest pozbawiony dostępu do paczek, rozmów wideo i korespondencji. Wiadomo, że jego poprzedni pobyt w kolonii karnej w Bobrujsku spowodował, że nadal ma problemy zdrowotne.

Walentyn, członek Rady Wiasna i wiceprzewodniczący Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH), jest jednym z najbardziej uznanych ekspertów i analityków praw człowieka. Aktywnie działa na rzecz niedyskryminacji i sprzeciwu wobec kary śmierci, a także brał udział w konferencjach międzynarodowych, misjach praw człowieka i misjach obserwacji wyborów w krajach OBWE.

14 lipca 2021 r., po przeszukaniu jego mieszkania, został zabrany na przesłuchanie, a następnie tymczasowo aresztowany w związku ze sprawą karną wszczętą na podstawie artykułów o „uchylaniu się od płacenia podatków” i „organizowaniu działań rażąco naruszających porządek publiczny”.

We wrześniu 2022 r. sprawa o unikanie płacenia podatków została umorzona, ale Valentinowi postawiono nowe zarzuty: przemytu i finansowania działań grupy, które rażąco naruszają porządek publiczny.

27 października 2022 r., podczas 41. Kongresu Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH), Valentin Stefanovic został ponownie wybrany na wiceprezesa organizacji.

W marcu 2023 roku został skazany na karę pozbawienia wolności i zobowiązany do zapłaty znacznego odszkodowania. Valentin nie przyznał się do winy w sądzie.

Z dostępnych informacji wynika, że zaostrzono warunki jego zatrzymania i przeniesiono go do więzienia.

Władimir, prawnik z centrum praw człowieka „Wiasna” i koordynator kampanii Obrońcy Praw Człowieka na rzecz Wolnych Wyborów, został zatrzymany wraz z żoną 14 lipca 2021 roku po przeszukaniu ich mieszkania. Został przewieziony do Wydziału Śledczego, a następnie do Komitetu Śledczego na przesłuchanie, po czym trafił do aresztu za unikanie płacenia podatków.

We wrześniu 2022 r. sprawa na podstawie tego artykułu została umorzona, ale Władimirowi postawiono nowe zarzuty: przemytu i finansowania grupowych działań rażąco naruszających porządek publiczny.

Władimir jest finalistą Nagrody Białoruskiego Stowarzyszenia Praw Człowieka 2022 w kategorii Obrońca Praw Człowieka Roku.

W marcu 2023 roku został skazany na karę pozbawienia wolności i zobowiązany do zapłaty znacznego odszkodowania. W sądzie nie przyznał się do winy.

Z dostępnych informacji wynika, że warunki przetrzymywania zaostrzono, a Władimira przeniesiono do więzienia o charakterze izolacyjnym.

Anton, wolontariusz fundacji Country for Life i grupy poszukiwawczej Angel, został zatrzymany 9 lipca 2021 r. w ramach „operacji KGB mającej na celu oczyszczenie społeczeństwa z radykałów” i umieszczony w areszcie tymczasowym pod zarzutem finansowania działalności grupy ekstremistycznej.

W październiku 2022 roku oskarżono go o „spisek mający na celu przejęcie władzy państwowej przy użyciu środków sprzecznych z konstytucją”, a w listopadzie tego samego roku Anton został skazany na karę pozbawienia wolności w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.

Rusłana zatrzymano po raz pierwszy 10 sierpnia 2020 r. podczas protestu w Brześciu przeciwko fałszerstwom w wyborach prezydenckich. Po brutalnym pobiciu trafił do szpitala, a następnie został skazany na 7 dni aresztu administracyjnego. Później wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne, ale na czas śledztwa opuścił kraj.

Po powrocie na Białoruś Rusłan próbował przekroczyć granicę z Unią Europejską, lecz został zatrzymany. W listopadzie 2021 r. został skazany za udział w „masowych zamieszkach”.

W lipcu 2024 roku został skazany ponownie, tym razem za „złośliwe nieposłuszeństwo wobec żądań administracji zakładu karnego”. Artykuł ten ma na celu osądzenie więźniów, którzy odmawiają współpracy z administracją, powołując się na fikcyjne naruszenia.

Igor został po raz pierwszy skazany za rozwinięcie transparentu z napisem: „Dopóki w kraju panuje bezprawie, opór jest naszym obowiązkiem”, blokując ruch uliczny. Został ukarany wysoką grzywną.

Później został ponownie skazany za znieważenie władz za pośrednictwem komentarza na czacie „Mołodeczno za Życie” i otrzymał środek zapobiegawczy w postaci „aresztu domowego”. Igor jest niepełnosprawny, ponieważ brakuje mu jednej nogi.

Pod koniec 2024 roku okazało się, że Igor został ponownie zatrzymany i osadzony w areszcie. W lipcu 2025 roku został skazany na podstawie artykułu „Wspieranie działalności ekstremistycznej” i skazany na karę pozbawienia wolności oraz wysoką grzywnę.

Waleria jest politologiem, założycielką i redaktorką strony internetowej społeczności ekspertów „Nasza Opinia”, autorką i redaktorką „Rocznika Białoruskiego”, przewodniczącą grupy ekspertów monitorujących „Białoruś w obiektywie”.

30 czerwca 2021 roku, po przeszukaniu domu przez funkcjonariuszy KGB, Waleria została zatrzymana i umieszczona w izolatce, a następnie przeniesiona do aresztu śledczego.

6 lutego 2023 roku sąd rozpoczął rozpatrywanie jej sprawy pod zarzutem „współudziału w działaniach mających na celu przejęcie władzy”, „nawoływania do działań zagrażających bezpieczeństwu narodowemu” oraz „podżegania do nienawiści społecznej”. 17 marca 2023 roku sąd skazał Walerię na posiedzeniu niejawnym na karę 10 lat pozbawienia wolności w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.

Siergiej, były szef wydziału RUE „Mińska Miejska Agencja ds. Państwowej Rejestracji i Katastru Ziemskiego”, został aresztowany w czerwcu 2021 r. w związku z publikacją danych osobowych pracowników Smorgońskiego Rejonowego Departamentu Spraw Wewnętrznych na kanale Telegram. Według prokuratury od jesieni 2020 r. do lutego 2021 r. przekazał administratorom kanałów Telegram dane osobowe ponad dziesięciu pracowników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i urzędników państwowych.

W sierpniu 2022 r. Siergiej został uznany winnym kilku zarzutów karnych, w tym „nadużycia władzy lub uprawnień służbowych” i skazany na karę pozbawienia wolności z pozbawieniem prawa do zajmowania stanowisk związanych z wykonywaniem obowiązków organizacyjnych i administracyjnych przez okres 5 lat.

Stanislav, działacz z Homla, został zatrzymany 28 maja 2021 r. po tym, jak siły bezpieczeństwa przeprowadziły przeszukanie w jego mieszkaniu, w którym mieszkał z rodzicami. Wcześniej odbył trzy aresztowania administracyjne na podstawie artykułu 24.23 Kodeksu wykroczeń administracyjnych Republiki Białorusi za udział w protestach.

Stanisław został skazany na podstawie dwóch artykułów karnych za udział w łańcuchu na Marszu Solidarności, który odbył się 20 września 2020 r. w Homlu. Odmówił podpisania petycji o ułaskawienie i bronił swoich praw nawet w trudnych warunkach więziennych, pomimo problemów zdrowotnych. Pozostawiono go bez opieki nad nieletnią córką i starszymi rodzicami, jego ojciec jest niepełnosprawny.

Został zwolniony na wolność w grudniu 2023 r. po odbyciu całej kary.

W grudniu 2024 roku okazało się, że Stanisław został ponownie zatrzymany w nowej sprawie karnej.

Jegor, obywatel Rosji, został zatrzymany 4 maja 2021 r. przez funkcjonariuszy GUBOPiK w wynajętym mieszkaniu po przeszukaniu i brutalnie pobity. Przez siedem miesięcy przebywał w areszcie tymczasowym pod zarzutem „organizowania działań rażąco naruszających porządek publiczny” - za nagrywanie filmów i wiadomości audio na kanale Telegram „OGSB”. Jednak w grudniu tego samego roku został skazany na podstawie artykułów „podżeganie do nienawiści lub niezgody” i „wezwania do działań mających na celu zaszkodzenie bezpieczeństwu narodowemu Białorusi” i skazany na najwyższy możliwy wyrok więzienia.

W czerwcu 2022 roku zaostrzono warunki przetrzymywania, a Jegora przeniesiono do więzienia.

Aleksandra aresztowano w styczniu 2021 r. w związku ze sprawą masowych zamieszek i skazano pod zarzutem uczestnictwa w kanałach Telegram o „radykalnej orientacji”, a także zamiaru uszkodzenia lub zniszczenia trzech kiosków Tabakerka.

Ludmiła jest byłą dyrektor generalną TUT.BY. W TUT.BY pracuje od 2008 roku: najpierw jako radca prawny, później jako dyrektor. W 2017 roku została szefową Tut By Media.

W maju 2021 r. została aresztowana w związku ze sprawą karną wszczętą pod zarzutem unikania płacenia podatków.

W październiku 2022 r. KGB wpisało Ludmiłę na listę osób „zaangażowanych w działalność terrorystyczną”. Później oskarżono ją również o „podżeganie do nienawiści” i „wzywanie do podjęcia działań przeciwko bezpieczeństwu narodowemu”.

Proces odbywał się za zamkniętymi drzwiami i trwał ponad dwa miesiące – odbyło się w sumie 37 posiedzeń. W marcu 2023 roku Ludmiła została skazana na długoletnią karę więzienia i wysoką grzywnę.