Праваабарона 2.0

Любы, хто кажа пра палітычных зняволеных Беларусі, ці то палітык, праваабарончая арганізацыя ці незалежныя СМІ, сутыкаецца з шэрагам праблем. Галоўныя з іх - гэта зрушэнне фокусу ўвагі сусветнай грамадскасці, ды і саміх беларусаў і беларусак. Бо ў свеце кожны дзень адбываюцца розныя падзеі, якія ў рознай ступені здольныя прыводзіць у шок або захапляць. Але найперш - гэта вайна ва Украіне.

Небяспечней за ўсё - унутраная стомленасць, з якой сутыкаюцца людзі, якія працуюць у гэтым напрамку. І выглядае яна як банальнае падзенне праглядаў, рэпостаў і твітаў, варта толькі СМІ загаварыць пра палітычных вязняў, а таксама як рэзкі спад матывацыі ў людзей падтрымліваць зняволеных рэжыму ці хаця б казаць пра іх. Давайце паспрабуем прэпараваць гэтую праблему і зробім крок у напрамку яе вырашэння.

Пачнём з таго, што паглыбімся ў тую самую “стомленасць” ад тэмы палітычных зняволеных, якая забівае матывацыю і ўганяе ў дэпрэсію. Відавочна, што ніхто не чакаў такой працяглай барацьбы з аўтакратамі постсавецкіх рэжымаў, якія, як аказалася, для захавання ўлады здольныя развязваць войны. Безумоўна, пастаянна расце колькасць палітвязняў і адсутнасць простых адказаў на пытанні “ Калі мы пераможам?” і “Калі мы вызвалім усіх? ” самі па сабе з'яўляюцца вельмі вострым напамінам аб тым, што спадзяванні мільёнаў людзей не спраўдзіліся. Дэмакратыя і права не перамаглі ў Беларусі, і гэтыя лічбы з новымі жахлівымі падрабязнасцямі штодзённых рэпрэсій - жывы напамінак аб няўдачы. Частка грамадска актыўных людзей на фоне падобнай роспачы нават арганізавалася ў розныя гурткі і ініцыятывы, і спрабуюць прапаноўваць спосабы вытаргаваць хаця б кагосьці з крывавых лап дыктатара. Шкада, бо верагодней за ўсё ўсведамленне сваёй бездапаможнасці штурхае людзей на дзіўныя прапановы ў несвядомым парыве любых змен. І такія спробы зрабіць хоць нешта не прывядуць да большага, чым закрыццё чыіх-небудзь гештальтаў.

А зараз раскажам вам, чаму не варта канцэнтравацца на ўсім апісаным вышэй і прапануем стратэгіі і спосабы барацьбы за закладнікаў рэжыма.

Перш за ўсё, варта адкінуць жаданне ўпадаць у развагі і спрэчкі, а часта і лаянку, якія пачынаюцца або заканчваюцца з " калі б ". Ніхто не мог прадугледзіць, у якім кірунку будзе развівацца беларускі пратэст, як далёка будзе гатовы зайсці дыктатар і на якую дапамогу ён можа разлічваць з боку расейскага ФСБ-шнага кіраўніцтва. Мы маем тое, што маем. У тым ліку неймаверная колькасць палітычных зняволеных, якія працягваюць барацьбу за лепшы свет, але ўжо ў засценках дыктатуры. Як жа быць зараз, практычна праз 3 гады пасля лёсавызначальных для Беларусі падзей? Чым мы можам дапамагчы палітычным вязням? Адказ будзе вельмі просты, настолькі просты, што нехта спалохаецца паверыць, што гэта працуе.

Мы мусім казаць пра іх!

“ І ўсё? Няўжо гэта дапамагае? ” - спытаеце вы. Толькі гэта і з'яўляецца на сённяшні дзень адзінай магчымасцю па-сапраўднаму ім дапамагчы.

Мы шмат разоў распавядалі пра тое, як падобныя рэчы дапамагаюць рэпрэсаваным атрымаць дапамогу і забяспечваюць падтрымкай іх сваякоў і блізкіх. Гэта ўсё - толькі інструменты, пра якія мы раскажам у канцы артыкула. Цяпер мы сканцэнтруемся на новым усведамленні неабходнасці крычаць пра нашых з вамі палітвязняў. Усе мы жывем у інфармацыйным свеце, дзе нас літаральна атакуюць тысячы навін за дзень. Іх галоўная задача - прыцягнуць нашу ўвагу, аказаць на нас ціск, каб пасяліцца ў нашых думках і, калі атрымаецца, адлюстравацца на нашых дзеяннях. Так, актары сучаснай рэчаіснасці прыводзяць у жыццё свае мэты ад продажу нам банкі колы і да выбару вызначанага кандыдата на выбарах. Усё гэта гігабайты інфармацыі, некалькі байтаў якой могуць стаць вырашальнымі і падштурхнуць нас да тых ці іншых дзеянняў.

У адпаведнасці з тэорыяй інфармацыі, умоўны суб'ект, змешчаны, напрыклад, у скрынку, з'яўляецца цалкам адрэзаным ад свету і не вырабляе ніякай інфармацыі. Навакольны свет не ведае ні памер суб'екта, ні яго характарыстыкі, жывы там хтосьці ці ж гэта прадмет побыту - толькі закрытая скрынка. Ступень уплыву на навакольную рэчаіснасць з боку такога суб'екта роўная нулю. Гэта не актар сучаснага інфармацыйнага свету, ён ізаляваны. А зараз, увага, - менавіта на гэтым і пабудаваны ўвесь інстытут рэпрэсій аўтакратычных рэжымаў . Нязручны чалавек, ці то актывіст, палітык, пісьменнік, журналіст ці проста дысідэнт, з'яўляецца носьбітам шкоднасных для аўтарытарнай сістэмы ідэй. Сучаснае інфармацыйнае грамадства дае небывалыя сродкі для распаўсюджвання гэтых ідэй у масы ад роліка ў ютубе і да выказвання ў любой сацыяльнай сетцы.

Абапіраючыся на веды пра чалавека, як пра вельмі сацыяльную разумную малпу ^{Юваль Ной Харары "Сапіенс - кароткая гісторыя чалавецтва"} , можна з упэўненасцю сцвярджаць, што ідэі бунтара, мала таго, што пагражаюць распаўсюдзіцца (бо звычайна ў дыктатурах, мякка кажучы, ёсць што справядліва крытыкаваць), дык яны яшчэ і эвалюцыянуюць. І там, дзе нехта выказаў незадаволенасць гвалтам з боку сілавікоў, іншы закліча да стачкі і блакады лагістычных ланцугоў. “ Усіх пасадзіць! Жэстачайшэ! ” - ужо гэты адказ нам вядомы. Іншага быць і не можа, бо касцявая сістэма аўтарытарнай улады ніколі не магла спаборнічаць з жывой сілай думкі вольных людзей.

На момант напісання дадзенага тэксту, па наяўнай у нас інфармацыі ад грамадства ізалявана 1760 чалавек. І гэта не поўная лічба, аднак падмацаваная інфармацыяй аб рэальных кейсах, з якімі можна і трэба працаваць. Каты ад улады ў Беларусі спрабуюць вынаходзіць усё новыя спосабы, каб зрабіць бетонныя скрынкі, у якіх размясцілі непажаданых, максімальна глухімі і зачыненымі. Бо тое, што цепліцца ўнутры іх, сапраўдная Кашчэева смерць для рэжыму Лукашэнкі, а хутчэй за ўсё і для самой канцэпцыі аўтарытарнай улады ў нашым рэгіёне.

Якія ж нам зрабіць дзеянні? Казаць , гаварыць і нават крычаць пра палітычных вязняў. Ірваць на шматкі тыя скрынкі, у якія саджаюць лепшых і найболей светлых людзей сучаснасці, таму што іх каштоўнасці і погляды ў выглядзе нават некалькіх байтаў інфармацыі, здольныя напалохаць рэжым да чорцікаў. Нам адназначна варта захоўваць усе магчымыя віды сувязі з людзьмі ўнутры калоній, турмаў і ізалятараў. Без усялякіх сумневаў, нас чакаюць выклікі і супрацьстаянне дыктатуры, а значыць нам давядзецца прыдумаць новыя спосабы сувязі з гэтымі людзьмі, з іх блізкімі і роднымі, таму што іх галасы важныя . Магчыма - гэта самае важнае, што ў нас засталося ад барацьбы за дэмакратыю ў Беларусі.

Арганізацыі, ініцыятывы і фонды, безумоўна, могуць і павінны мець уласныя перспектывы і бачанне дадзенага пытання, аднак, кім нам усім без выключэння варта быць - гэта байніцамі ў гэтых закрытых скрынях, праз якія людзі, якія знаходзяцца ў турмах, могуць не толькі атрымліваць дробную інфармацыю і дапамогу, але і весьці сваю барацьбу з самім прынцыпам дыктату.

Што тычыцца канкрэтна нас, то мы адчайна спрабуем знайсці тыя інструменты і спосабы, якія дазволяць людзям не толькі дапамагаць палітзняволеным, якія маюць у гэтым патрэбу, і іх сем'ям, але і стаць праваднікамі іх галасоў. Тых галасоў, якіх так баіцца баязлівец з сінімі пальцамі, акружаны маньякамі ў форме. Нагадваем аб нашым праекце "Вартаўнік/ца", у якім любы чалавек, група асоб, арганізацыя або фонд могуць стаць памочнікам для сям'і палітвязня і самога вязня/ынкі. Пры гэтым, гаворка не толькі аб матэрыяльнай падтрымцы, але і аб падтрымцы маральнай, аб сяброўстве. Кожны і кожная, у каго ёсць сілы і жаданне аказаць доўгатэрміновую дапамогу, а таксама быць голасам гэтага чалавека на свабодзе можа звярнуцца да нас і мы раскажам усе падрабязнасці дадзенага кірунку нашай працы.

Больш заўважным можа быць інфармаваньне грамадзкасьці пра лёс палітычных вязьняў у межах іншага нашага праекту “Апекуны ”, дзе мэдыйныя асобы, блогеры, палітыкі і журналісты здольныя па-сапраўднаму стаць голасам чалавека, ізаляванага ў засьценках рэжыму. Пішыце, і мы абавязкова дапаможам вам уключыцца ў такую важную працу!

Падводзячы вынік, жадаем сказаць, што не варта адчайвацца. Барацьба працягваецца, проста фронт гэтай барацьбы страціў у фарбах і важнасць яго ад нас старанна хаваюць турэмнымі сценамі. Але мы з вамі цудоўна разумеем, што па чым…

Пакуль усе не будуць вольныя!

Дапамагчы наўпрост сем'ям палітвязняў.
Адгукнуцца на аб'яву.
Напісаць ліст.
Звязацца з намі.